The Alien - Link Select

Rabu, 19 Oktober 2011

SSDI



KALIMAYAHAN

Vol. 1, No. 1 (3rd Quarter 2011) Ha 17 kasubangan sin bulan November 2011, ganap hika 606 tahun na dain ha tagna katindug sin pamarinta sin ka-Sultanan Sulu Darul Islam (SSDI) hapag uhanan hi Paduka Mahasari Maulana Sultan Shariful Hashim Abubakar, Sultan panagnaan sin Lupah Sug. In pamarinta adil sin Sultan nag anak-apu’ sampay timatas kulang-labi 530 tahun dain ha 1405 sampay pa 1936, tahun ka wafat ha Sultan Jamalul Kiram II. Puas dain duun, in nagsultan sa agun-agun bukunna ha atulan. Karna’ kaisa di’na kilahun in SSDI sin pamarinta Pilipinas; kaduwa nakasud na pa kapissukuan; katu bukun na kug-baya’ sin Tausug ha katiluagan; kaupat wala’ na naagad in taritib iban paglin sin pagsultan. Ha sabab ini, nalawa’ in sumangat (spirit) sin ra’yat ha tiranan sin pagsultan, malainkan in Kamahardikaan (Sovereignty) sin SSDI wala’ nalawa’.

Pasal ha waktu yadtu malamma na in kaput balis sin SSDI, karna’ piya ungsud sin parinta Milikan in manga sanjata sin Tausug pag puas sin paghamatung hi Sultan Jamalul Kiram II iban hi General John C. Bates (ha “Bates Treaty”) ha tahun 1899, nalugus in Tausug piasud in SSDI pa laum sin pamarinta Pilipinas ha bukun kug-baya’ sin ra’yat. Bang marayaw in kiatunan sin ra’yat sin SSDI ha lauman sin parinta Pilipinas, marai’ waina maka pikil magmuparik. Sagawa’, in hakikat sin parinta Pilipinas pissukuun in Tausug supaya di’na maka tukayad iban di’na maka gaus umatu atawa tumuntut sin kapatut nila pa Kalimayahan.

Ha laum labi 22 tahun dain ha katukbal sin Milikan pa Philippines sin “Independence” ha 1946 sampay pa jimatu in “Corregidor massacre” ha tahun 1968 - hambuuk panglaug sin parinta Philippine ha giatusan kabataan Tausug nagmamahil mag sundalu ha babaan sin pag tawagun “Operation Merdeka” sin Kaput Balis.

Ha panduga sin manga Tausug halul akkal, simari’at in pamissuku’ sin parinta ha manga Muslim, labi aula in bangsa Tausug ha katan lapisan sin masarakat (society). Muna-muna, katan kauman sin Muslim dain ha daggutan sampay pa kapu’an sin Mindanao iban Sulu, di’maghalin dain haka ‘da-ifan’ iban kamiskinan bang bandingun pa kauman sin manga kafir. Sumunud amuin hal kabuhianan sin tau lamud na in agama (religion), pag-usaha (commerce), iban pagpangadji’ (education). Bang sibu’-sibu’da dirihilan in katan kauman para hipag pasambu sin kauman nila, ma’na niya amu hayanat in kanakuraan sin Muslim (Tausug) ha politik. Sagawa’ ha tatkala di’pag usihatun sin parinta bang aunda timanda ‘project’, manunjuki baktulan nila ra in way kamumpaatan sumampay pa kauman sin manga Muslim. Hangkan misan biya’diin ka-adil sin Muslim, bang makalamud na mag politik, malawa’ in pagka-adil, malamin sin pagparinta kidjib, suap iban kungkaw. In dan sasakatan (roads) ha Lupah Sug nahinang na tungginganan bahasa amuna in sahaba’-haba’ dan ha katilingkal dunya pasal dain ha timpu sin Milikan pa tikmil masa ini, labina hanggatus tahun, waina mayan natalus hinang.

Pasal sin bautan kidjib, kungkaw iban suap amuna in nahinang liliran, in simintu sin dan di’ misan tumatas hangkatahun malarakna! Di’ta na kalagihan usihatun pa in katan pamissuku’ sin parinta ha manga Muslimin amuin wai simara’ ha pangatayan. Asalda, inshaAllah, bukunna malugay mamarinta na in SSDI. Duun ta na hipa nyata’ unu in pamarinta adil iban sin kaagi magpa sari’at kania. In mangi’nia bang in guwa’ sin hinang ta sibu’da iban sin siyunuran ta. Kugdanan kita sin kissa hinda “batak kai ambung”: umudju in hambuuk pa hambuuk sin sibu’da sila buslut.


Kain rentang di seluruh penempatan para Datu SSDI di Seluruh Kepulauan Sulu terutama di Lupa' Sug (Jolo) seperti Buansa, Luuk, Parang, Maimbung dll. Dengan kerelaan rakyat sendiri yang keluarkan kos merakyatkan SSDI dan Sultan mereka yang dikasihi PBMM SULTAN BANTILAN II.



Parinta adil Bang mamarinta na in SSDI, bukun siya magpaig ha manga ra’yat niya naghihinang ha parinta sin Pilipinas yari ha laum binaibayan sin SSDI, bang waira nahinang nila salla’ pa bangsa, hula’ iban agama Islam. Malainkan, bang kamattanan bat in sila sulang ha pamarinta SSDI sarta di’tuma-alluk pa undang-undang niya, kapatut sin parinta hitulak in panglamuri nila sahingga sila sumanggup na manaimai ha SSDI; sarta’ tuma-alluk na pa undang-undang niya .
Damikkian in sila halaum kawasa, saparati sin manga gubnul iban kamayulan, lilayun da isab in katan sin mapatut pa tattapun ha kawasa nila. Aun dain kanila in matup hinangun hulu-balang atawa ‘ambassador’ pa guwa’ hula’. Bihan in dagbus sin pamarinta adil; bukun mag bugit tau sagawa’ magpataud tau. Hisiu kanila in malasa ha bangsa sarta adil in pagparinta, dih sila kagantian. Sari’ di’ na, pindahun sila pa hinang amuin labi matup kanila.

MNLF, kusug baugbug sin SSDI

In manga ‘gagandilan’ anggauta sin Moro National Liberation Front (MNLF) lamud ha kusug baugbug sin parinta sin ka-Sultanan Sulu Darul Islam (SSDI). Ha pag patindug sin MNLF, nakajanji’ in mahadjana magjihad karna’ hula’- bangsa-agama, supaya madauhat in Kamahardikaan. Hangkan in katan masi-masi aun pa ‘jihad’ ha laum pangatayan nila, wajib na kanila tumuku ha SSDI supaya hikatunai na in janji’ nila pa Tuhan. Ha sabab ini, manawag-tawag in SSDI pa katan ra’yat sin Tausug: “magtaayun kitaniu tumuku ha pamarinta adil pa hika sanyang sin mahadjana’ iban pagmabuga’ pa Tuhan supaya kitaniu salamat Dunya-Akhirat.”

Muda-mudahan, salam duaa iban kasi-lasa kaniu katan
Datu Habib Sakiral Daie, Executive Minister Sultanate of Sulu Darul Islam [SSDI]

Tiada ulasan: